Isono thách thức định dạng Stereo

Iosono là tên gọi hệ thống âm thanh do Viện Nghiên cứu Fraunhofer và công ty Iosono (Đức) phát triển.

Dựa trên ứng dụng các nguồn âm thanh thứ cấp để tái tạo trường sóng gốc, công nghệ này hứa hẹn mang đến trải nghiệm âm thanh stereo hoàn toàn khác biệt. 

ĐỊNH NGHĨA LẠI THUẬT NGỮ STEREO

Thuật ngữ “stereo” thường gắn liền với hệ thống âm thanh hai kênh. Vì thế, nhiều người sẽ ngạc nhiên khi biết rằng “stereo” không lien quan đến số 2 mà có xuất xứ từ tiếng Hy Lạp với nghĩa “cứng cỏi, rắn chắc”. Stereo được dùng cho hệ thống âm thanh hai kênh ngay khi xuất hiện, do hệ thống stereo thể hiện hình âm “chắc chắn” với những vị trí nhất định của các yếu trong bản nhạc ( nhạc khí, giọng hát) hơn hệ thống mono trước đó. Tương tự hệ thống âm thanh surround 5.1 kênh sẽ cho hình âm vững chắc hơn hệ thống hai kênh.

 Iosono được phát triển từ quan niệm này. Với mục đích chủ yếu dành cho các ứng dụng thương mại của rạp chiếu phim và các sự kiện lớn, hệ thống Iosono gồm hàng trăm loa con đặt quanh căn phòng nhằm tạo nên dòng chảy âm thanh liên tục “vây” quanh người nghe.

 Những loa con trong hệ thống gồm các loa tweeler dome 2,54cm, các nón loa midrange theo cấu hình hai đường tiếng đảm nhận, được tăng âm bởi hai ampli class D, công suất 100W. Như vậy, tổng công suất mà 4 cặp loa con và “ampli sinh ra”  đạt 800W. Ngoài ra mỗi loa con tích hợp bộ xử lý đa lõi. Xung quanh phòng được đặt một số loa sub để xử lý âm trầm.

ỨNG DỤNG CÔNG NGHỆ WFS  TRONG TÁI TẠO ÂM THANH

Hệ thống Iosono ứng dụng công nghệ tổng hợp trường sóng WFS (Wave Field Synthesis) dựa trên nền tảng nghiên cứu của nhà toán học và thiên văn học của người Hà Lan Christiaan Huygens thế kỷ XVII. Nghiên cứu cho thấy trường sóng của một nguồn âm đơn lẻ có thể được mô phỏng chính xác bởi các nguồn liền kề nhau nằm trên vành đai trường sóng gốc (như biểu đồ). Do đó, bất kỳ nguồn âm thanh ảo nào cũng có thể được tái hiện chân thật bằng một dây nguồn sóng âm thực. Đó là cơ sở lý thuyết ứng dụng cho những dây loa con được bố trên các panel của hệ thống Iosono.

 Thêm nữa, dù có thể tạo ra cảm giác về không gian âm học khá chân thực, nhưng công nghệ âm thanh surround thông thường vẫn tồn tại một số hạn chế nhất định. Đó là chỉ ở những điểm ngọt, người nghe mới có thể cảm nhận hiệu ứng âm thanh tốt nhất từ bản phối trong các track được thực hiện ở phòng thu. Ngoài vị trí đó, âm thanh sẽ được tiếp nhận từ một hướng chung. Iosono đã khắc phục được hạn chế trên và mở ra hướng phát triển mới cho công nghệ tái tạo âm thanh. Với các đầu vào được mã hóa phát qua hệ thống Iosono, âm thanh được tái tạo chân thực. Tất cả người nghe trong sự kiện âm nhạc lớn hoặc khán phòng đông khán giả đều có thể nghe được hiệu ứng giống nhau. Như vậy, trong khi các hệ thống âm thanh surround truyền thống chỉ tái tạo âm thanh 3D nguyên bản ở một điểm ngọt khá nhỏ, thi Iosono vẫn mang đến âm thanh nguyên bản cho toàn bộ phòng nghe.

Phối hợp cùng các máy tính có vai trò hiển thị và kiểm soát thông tin hệ thống trình diễn, Iosono có thể tái tạo âm thanh từ tất cả nguồn phát lại. Mỗi đầu vào được mã hóa bằng các tọa độ định vị cho nguồn kèm theo lý lịch dữ liệu. Thông tin về cấu hình của dây loa và phòng nghe có hệ thống lắp đặt cũng được mã hóa.

WFS có vai trò truyền dẫn tín hiệu đến loa trong thời gian thực để mô phỏng âm thanh của các nguồn gốc tại các tọa độ xác định. Phần mềm tích hợp trong máy tính cho phép kiểm soát vị trí và sự chuyển động của mỗi nguồn kênh âm thanh được biểu diễn đồ họa trên màn hình máy tính. Do đó, với đối tác là các máy tính, hệ thống này có đủ công suất để tái tạo 32 nguồn âm thanh. Những thay đổi phức tạp ở pha, độ trễ và toàn dải hoạt động của tín hiệu được chú trọng đặc biệt trong quá trình tái tạo âm thanh của Iosono.

Gần đây Iosono đã hoàn thiện hai hệ thống lắp đặt: Todd-AO và Chinese Theater tại Hollywood. Hệ thống Toodd-AO gồm 4 máy tính điều khiển và 224 loa công suất tổng 44.800W, hệ thống Chinese Theater gồm 6 máy tính và 376 loa con có tổng công suất 99.200W. Cả 2 hệ thống này đều cho những kết quả đáng ghi nhận: tạo ra âm thanh 3 chiều hoành tráng, mở rộng trường âm thanh vượt xa những giới hạn về diện tích, chu vi phòng nghe, cho phép định vị các nguốn âm thanh ảo.  

 

Theo Nghe Nhìn