HFVN - Ở kỳ trước ta đã đề cập đến việc sắp đặt loa và vị trí ngồi nghe trong phòng sao cho đạt hiệu quả âm thanh tối ưu. Trong số này,ta tiếp tục phân tích ảnh hưởng của vị trí loa, vị trí ngồi nghe đến các đặc tính âm thanh của hệ thống audio.
HIỆU ỨNG BỨC TƯỜNG VỚI ÂM TRẦM
Các bức tường của phòng nghe thường tác động mạnh đến sự cân bằng về âm sắc của cặp loa. Loa kê quá gần tường khiến âm bass dày, mạnh hơn bình thường. Hệ quả là màn trình diễn âm thanh có phần nặng nề hơn. Một số dòng loa được thiết kế để kê gần tường sau loa. Những cặp loa như vậy cần sự hỗ trợ, tăng cường âm trầm để có thể tạo sự cân bằng cho âm sắc tự nhiên. Nếu để xa tường sau, thì loại loa này thường có âm thanh mỏng. Người nghe cần phân biệt được đôi loa sử dụng thuộc loại nào để kê đặt cho hợp lý.
Các bức tường của phòng nghe thường tác động mạnh đến sự cân bằng về âm sắc của cặp loa. Loa kê quá gần tường khiến âm bass dày, mạnh hơn bình thường. Hệ quả là màn trình diễn âm thanh có phần nặng nề hơn. Một số dòng loa được thiết kế để kê gần tường sau loa. Những cặp loa như vậy cần sự hỗ trợ, tăng cường âm trầm để có thể tạo sự cân bằng cho âm sắc tự nhiên. Nếu để xa tường sau, thì loại loa này thường có âm thanh mỏng. Người nghe cần phân biệt được đôi loa sử dụng thuộc loại nào để kê đặt cho hợp lý.
Vị trí của loa so với các bức tường bên và tường sau cũng ảnh hưởng đến việc dải tần nào sẽ bị đẩy lên. Đặt loa đúng chỗ không chỉ mở rộng dải trầm bằng cách bù trừ vào quãng tần số bị suy hao, mà còn khiến dải âm của cặp loa phẳng hơn, không xuất hiện điểm “đỉnh” và “đáy”. Đặt sai vị trí có thể khiến tần số hoạt động của loa không đồng đều, gây nên hiện tượng sai âm của tiếng trầm. Một số tần số bị kích lên sẽ ảnh hưởng đến một số tần số khác khiến âm trầm thiếu chi tiết.
Nhiều hãng chế tạo loa cũng đưa ra khuyến cáo cụ thể với người nghe về khoảng cách giữa loa và tường sau, tường bên. Khi đưa ra con số cụ thể, người nghe có thể hiểu điều đó là khoảng cách giữa nón của loa bass với các bức tường. Người chơi nên bắt đầu bố trí loa bằng vị trí khuyến cáo của nhà sản xuất, sau đó điều chỉnh cho phù hợp với những bố trí trong không gian thực tế.
Nhiều hãng chế tạo loa cũng đưa ra khuyến cáo cụ thể với người nghe về khoảng cách giữa loa và tường sau, tường bên. Khi đưa ra con số cụ thể, người nghe có thể hiểu điều đó là khoảng cách giữa nón của loa bass với các bức tường. Người chơi nên bắt đầu bố trí loa bằng vị trí khuyến cáo của nhà sản xuất, sau đó điều chỉnh cho phù hợp với những bố trí trong không gian thực tế.
Khoảng cách từ loa đến tường bên ảnh hưởng đến cường độ phản hồi từ hiệu ứng tường. Đặt loa càng gần tường, mức phản hồi từ tường đến tai người nghe càng nhiễu. Đây là điều cần tránh trong quá trình sắp đặt hệ thống. Tuy nhiên, nếu điều kiện phòng nghe không cho phép với không gian chật hẹp, cũng có thể chấp nhận đặt loa sát tường sau khi đã xử lý âm học tường.
Từ nhiều năm trước, David Wilson của Wilson Audio đã phát triển phương pháp mang lại hiệu quả cao khi xác định vị trí đặt loa tối ưu trong phòng nghe. Theo đó, người nghe đứng ở phía tường sau loa với khoảng cách tương đương khoảng cách dự định đặt loa cách tường bên. Hơi cúi người và tiến theo hướng vuông góc về phía tường sau, vừa đi, vừa nói và lắng nghe âm sắc giọng nói của mình. Người thực hiện động tác này sẽ nhận thấy giọng nói bị biến đổi trong quá trình chuyển động. Tại một điểm nhất định, bỗng nhiên âm thanh của giọng nói trở nên rộng mở, rõ ràng và chính xác. Có một khoảng nhỏ (vài centimet) trên trục di chuyển mà ở đó người nói thấy giọng nói tự nhiên nhất. Dùng băng dính đánh dấu điểm phát hiện đó, đấy chính là vị trí tối ưu giữa loa và tường sau mà người chơi có thể xác định. Để xác định khoảng cách của loa với tường bên, hãy bắt đầu từ tường bên trên đường thẳng chứa điểm mới đánh dấu và lặp lại chu trình nói – lắng nghe – phát hiện điểm tối ưu như trên. Điểm phát hiện tiếp theo là vị trí đặt loa tối ưu. Khi đặt loa, người chơi cần lưu ý sao cho điểm phát hiện này nằm sau mặt trước của loa và ở chính giữa loa bass (woofer). Kỹ thuật này mang lại hiệu quả cao. Hiệu quả về âm thanh tương đương cách áp dụng phương pháp lấy mẫu trên máy tính. Người chơi có thể nâng cao độ chính xác của âm thanh nếu có người ngồi ở vị trí nghe trong khi có người di chuyển và nói và cho biết ở điểm nào, giọng nói của người di chuyển ít bị méo tiếng nhất.
PHƯƠNG PHÁP HẠN CHẾ SÓNG ĐỨNG
Để có được âm bass sâu hơn và dải trầm mượt mà hơn, việc đặt loa đúng chỗ cần tính toán đến khoảng cách với các bức tường có thể giảm hiệu ứng cộng hưởng âm học từ phòng nghe. Cộng hưởng phòng khiến âm thanh của hệ thống thiếu tự nhiên khi chỉ tập trung vào một số quãng tần số nhất định. Phòng nghe cũng có thể tạo nên sóng đứng và can thiệp một cách bất thường vào áp suất âm của dải cao hoặc dải thấp gây ra hiện tượng sai âm. Sự can thiệp của sóng đứng vừa được quyết định bởi kích thước và nội thất phòng lẫn vị trí phát thanh trong phòng. Bằng việc đặt loa và chọn chỗ ngồi nghe đúng vị trí, người chơi sẽ có được dải trầm mượt nhất có thể.
Để có được âm bass sâu hơn và dải trầm mượt mà hơn, việc đặt loa đúng chỗ cần tính toán đến khoảng cách với các bức tường có thể giảm hiệu ứng cộng hưởng âm học từ phòng nghe. Cộng hưởng phòng khiến âm thanh của hệ thống thiếu tự nhiên khi chỉ tập trung vào một số quãng tần số nhất định. Phòng nghe cũng có thể tạo nên sóng đứng và can thiệp một cách bất thường vào áp suất âm của dải cao hoặc dải thấp gây ra hiện tượng sai âm. Sự can thiệp của sóng đứng vừa được quyết định bởi kích thước và nội thất phòng lẫn vị trí phát thanh trong phòng. Bằng việc đặt loa và chọn chỗ ngồi nghe đúng vị trí, người chơi sẽ có được dải trầm mượt nhất có thể.
Quy tắc nổi tiếng để có được âm bass hay nhất là đặt loa cách tường sau ở vị trí 1/3 chiều dài của phòng. Trong trường hợp thực tế không cho phép, người chơi có thể thay đổi ở vị trí 1/5 chiều dài của phòng. Cả hai vị trí này có tác dụng giảm sự hiện hữu của sóng đứng, giúp cho cặp loa hài hòa với phòng nghe. Lý tưởng nhất là áp dụng quy tắc 1/3 cho vị trí loa và 2/3 cho vị trí ngồi nghe (ngồi nghe ở điểm 2/3 chiều dài của phòng).
Để thực hiện nguyên tắc này, trước hết đặt loa và ghế ngồi ở vị trí định trước, sau đó dịch chuyển xung quanh điểm chuẩn với bước dịch chuyển nhỏ trong khi vẫn bật nhạc. Ở vị trí nhất định, loa sẽ cho âm bass mượt mà nhất. Cũng tại vị trí đó, độ chi tiết và trong sáng của trung âm được cải thiện.
Việc đặt loa đúng chỗ sẽ tạo ra âm bass sâu hơn và dải trầm mượt mà hơn.
Cách tốt nhất để đặt loa và ghế ngồi nghe đúng vị trí nhằm giảm thiểu hiệu ứng từ sóng đứng là sử dụng chương trình máy tính mang tên “Room Optimizer” do RPG Diffusor System (www.rpginc.com) phát kiến. Khi truy cập vào website này, người dùng sẽ nghe thử đoạn nhạc nguyên bản và cũng đoạn nhạc đó khi bị cộng hưởng phòng và sau khi đặt loa, ghế nghe nhạc vào vị trí tối ưu. Qua đó, người nghe có thể cảm nhận rõ ràng hiệu quả của việc xác định vị trí tối ưu cho loa và người nghe. Chương trình sẽ tổng hợp các thông tin như: kích thước phòng, loại loa, vị trí của loa woofer trong thùng… Phần mềm sẽ tính toán và đưa ra kết quả tối ưu cho vị trí đặt loa và vị trí ngồi nghe.
Theo Tạp Chí Nghe Nhìn
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét