Huyền thoại Acoustic Research-Loa AR3A

Lời tựa

Acoustic Research được coi là một huyền thoại trong ngành audio. AR được Edgar Wilchur thành lập năm 1954, và là một trong những cái tên cổ nhất và được nhiều người biết đến nhất trong ngành audio. AR đã có nhiều sáng chế và đã đặt ra nhiều tiêu chuẩn vẫn còn được sử dụng đến ngày nay. Với việc phát triển chiếc loa acoustic suspension đầu tiên trên thế giới AR-1, AR đã trở thành nhà sản xuất loa đầu tiên cung cấp ra thị trường sản phẩm loa có chất lượng cao với mức giá vừa phải. Trước khi AR ra đời, để tái tạo được âm bass tương đương với thùng loa AR-1, các nhà sản xuất khác (như Bozak chẳng hạn) phải sử dụng các thiết kế loa cơ khí có kích thước gấp 4-5 lần thùng loa AR-1, và có độ méo hơn gấp hàng chục lần. AR cũng là hãng phát minh ra mâm quay đĩa than dạng 3 điểm, mà sau này được các hãng khác như Linn áp dụng cho mâm quay LP-12 nổi tiếng một thời của mình. 

AR có một cách tiếp cận rất riêng trong việc thiết kế loa (ít nhất là trong thời kỳ đầu, từ năm 1954-1981). AR dựa rất nhiều vào việc đo đạc các thông số kỹ thuật. Edgar Villchur cho rằng loa cũng có thể được đo đạc và định lượng giống như microphone, ampli và các thiết bị âm thanh khác. Việc nghe kiểm tra chỉ nhằm xác nhận các phép đo. AR đi theo hướng tiếp cận “far field”, có nghĩa là âm thanh cân bằng ở nhiều vị trí trong phòng nghe. Trong khi đó, những thiết kế khác và nhất là những thiết kế hiện đại đi theo hướng “near field”, tập trung vào âm hình và người nghe phải ở vị trí điểm ngọt để có thể cảm nhận âm thanh tốt nhất. 

Một trong những lý do mà nhiều audiophile vẫn yêu thích AR cho đến tận hôm nay đơn giản là loa AR cho âm thanh rất trung thực. Loa AR không thêm vào hay lấy bớt đi âm thanh nguồn như nhiều loại loa khác. Chúng cho tiếng rất gần với nhạc sống. Nhiều người cho rằng tiếng của AR hơn “đần” nhưng Villchur từng nói rằng nếu bạn tới nghe một buổi hòa nhạc, âm thanh trong phòng hòa nhạc thường “đần” hơn âm thanh mà các thiết bị hifi tái tạo. Mục tiêu mà Villchur nhắm tới đơn giản là tái tạo lại âm thanh một cách trung thực nhất trong phạm vi kỹ thuật cho phép. Những sản phẩm top-of-the-line của AR như AR-3, AR-3a, AR-LST, AR-10Pi, AR-9 được coi là những sản phẩm tốt nhất và trung thực nhất mà AR thiết kế ra mà không bị hạn chế bởi kinh phí.

AR-3 là bước tiếp nối phát triển trên cơ sở thành công của AR-1, bằng cách bổ sung loa mid và treble dạng dome đầu tiên trên thế giới. Với bước tiến này, AR thực sự đã đưa ra thị trường một sản phẩm loa full-range thực sự với chất lượng cao. Sau gần 50 năm, nhiều đôi loa AR-3 vẫn được nhiều tín đồ trung thành của AR sử dụng để thưởng thức nhiều loại nhạc khác nhau, và vẫn cho những âm thanh làm say đắm lòng người.

Dưới đây là một bài review về AR-3 được đăng trên tạp chí Tone Audio. Tác giả bài viết là một kỹ sư hòa âm trẻ nhưng có niềm đam mê với AR cổ. Bài viết này được chúng tôi (ar3a và chich_bong_oi) chuyển ngữ sang tiếng Việt nhằm giúp các fan của AR tại Việt Nam có thêm thông tin về một dòng loa huyền thoại của AR. Các bác có khả năng đọc tiếng Anh có thể tham khảo bản gốc tiếng Anh bằng cách vào thư viện VNAV trên GMAIL (username: vnav.net, password: vnav11) hoặc tải trực tiếp tạp chí Tone Audio từ trang: http://www.tonepublications.com/TA-mag.htm (Số 6, bài có tựa đề Blast from the past).


Âm vang một thời

Chỉ cần nhắc đến cái tên Acoustic Research cho những người trên 40 tuổi, bạn sẽ thấy họ mỉm cười. Tất cả đám thanh niên thời thập niên 60 lụi hụi ráp amp Heathkit hay Dynaco đều mơ ước sở hữu một đôi AR3 như cha của họ, nhưng với giá $250 một chiếc thì tiền tiêu vặt để dành không biết đến khi nào mới đủ. 

AR3 là một hệ thống loa mang tính cách mạng, có những bước đột phá về công nghệ ở nhiều mặt. AR3 ra mắt vào mùa thu năm 1958 tại Hội chợ Âm nhạc và Hi-Fi New York. AR3 là sự kết hợp của chiếc loa bass công nghệ acoustic suspension dùng trong đôi loa được đánh giá rất cao AR1 cùng với các loa dải trên được thiết kế mới.

Edgar Villchur, bộ óc đằng sau Acoustic Research đã tiến hành nhiều thử nghiệm và đưa ra kết luận rằng đa số âm thanh chúng ta nghe từ một hệ thống loa là âm thanh phản xạ. Ông đã làm nhiều thử nghiệm với các loa dải trên dạng nón (cone), và cuối cùng hài lòng với một kiểu thiết kế có phần trung tâm của nón cao hơn viền loa xung quanh. Kết quả là thiết kế loa dạng vòm (dome) ra đời. Thiết kế dạng vòm cho phép âm thanh ở dải tần cao phát tán rất đều trong không gian. Điều đặc biệt của những thiết bị này là ở chỗ cuộn dây không hề có lõi. Cuộn dây siêu nhẹ làm từ nhôm được gắn thẳng vào phần chóp bằng vải. Một lượng lớn bông thủy tinh được chèn vào khoảng hở giữa mặt trong của chóp và lõi nam châm.

Loa trung dùng nam châm Alnico nặng 2.2kg, và loa treble dùng nam châm Alnico nặng 1.4kg. Những chiếc loa có thiết kế siêu việt này có thể thể hiện tần số đáp ứng phẳng tuyệt đối.

Vì có kết cấu cuộn dây siêu nhẹ, những chiếc loa này cũng có đáp tuyến tức thời rất tốt. Gần 50 năm sau, những chiếc loa này vẫn có độ tin cậy cao.

Những chiếc loa này thường không hỏng vì lý do công suất cao. Nguyên nhân thường gặp nhất là sợi dây mỏng manh từ cuộn dây nối ra ngoài thùng loa bị đứt. Một nguyên nhân hay gặp khác là chóp loa bật tung ra ngoài do áp lực từ lớp bông thủy tinh bên dưới, nhưng vấn đề này chỉ thường gặp với loa trung. Nếu bạn nhìn thấy chiếc loa trung của AR3, bạn sẽ thấy một lớp lưới thép trùm lên trên, và có một lớp bông thủy tinh giữa chóp loa và lớp lưới thép.

Acoustic Research là một hãng đáng kinh ngạc khi họ làm thay đổi vĩnh viễn nền công nghiệp âm thanh bởi họ đã tạo ra được thứ âm thanh rất tự nhiên, đặc tính chính trong các sản phẩm của AR. Nhờ kích thước nhỏ gọn, loa AR có thể được bày trong phòng khách một cách dễ dàng, thường được kê trên giá sách. (Do đó xuất hiện cụm từ loa giá sách – bookself speaker).

Trước AR, các đôi loa thường có kích thước lớn, cồng kềnh (chẳng bao giờ chiếm được thiện cảm của các bà nội trợ!), và đòi hỏi phòng lớn. AR không chỉ giải quyết vấn đề này, mà còn tạo ra được những đôi loa ưu trội về mọi mặt trên thị trường vào thời gian đó. Các audiophiles thường không thích nghe điều này, nhưng AR-3 vẫn có nhiều ưu điểm khi so sánh với các đôi loa hi-end trên thị trường hiện nay. Ở 40Hz, loa bass 12” của AR chỉ gây méo 5% ở 100dB SPL! AR-3 quả nhiên là cây đàn Stradivarius của các loại loa. Cả trước và sau sự ra đời của AR-3, không đôi loa nào giống như nó.

Khi được phối ghép hợp lý, AR-3 có khả năng tái tạo âm nhạc với mức độ chân thực đến khó tin. Thú thực, tôi có cảm tình với AR-3 hơn AR-3a, model được coi là cải tiến của thế hệ AR-3. 3a quả thực có vẻ dễ nghe hơn, nhưng nó không hoàn toàn có được sự tự nhiên và gần gũi như AR-3. Dường như loa tép của AR-3 có được thứ âm thanh tinh tế, thanh nhã. Khi tôi nghe một bản ghi violin chất lượng tốt, ví như bản ghi lại của hãng thâu âm RCA Living Stereo, dàn nhạc Giao hưởng Chicago chơi nhạc của Brahms: Violin Concerto in D op.77, nghe âm thanh từ cây Stradivarius của Jascha Heifetz thật đáng kinh ngạc!

Các bạn có thể nghe được lớp lang nhạc cụ lồng ghép với nhau mà không hề có dấu hiệu của sai lỗi về hoà âm - điều thường thấy ở các đôi loa không đạt tiêu chuẩn. Bạn có thể cảm nhận được rõ ràng không khí trong phòng hoà nhạc: dồn nén và decay thật hoàn hảo mà không hề mất đi độ chi tiết trong quá trình reflection decay. Tôi nhận thấy rằng, các quá trình trên ở AR-3a, một số hoà âm phức tạp, đặc biệt là decay đã bị mất. Hệ thống AR-3a cũng không có được sự hoành tráng, mạnh mẽ như AR-3.

Lựa chọn âmly

Cả AR-3 lẫn AR-3a đều có độ nhạy không cao (85dB) và khó đánh. Hai hệ thống loa này đều có trở kháng 4 ohm. Loa bass có cuộn dây kép 2 inch nằm trong kết cấu nam châm Alnico nặng khoảng 5kg. Các đời AR-3a tiếp theo lại có kết cấu nam châm dạng gốm nặng 80 ao-xơ (2,5kg). Kết cấu loa này đòi hỏi công suất rất lớn, là một thách thức đối với các âmly trong hệ thống. Mặc dù tôi có nghe câu chuyện về những chiếc loa tép bị cháy của AR-3a, song điều này có thể ngăn chặn được; chìa khoá của vấn đề nằm ở chỗ, phải đánh AR bằng những âmly công suất đủ lớn và sạch! Ngắt mạch (clipping) có thể làm hỏng loa tép, đặc biệt là loa tép của AR-3a. 

Khi sử dụng âmly bán dẫn, phải đảm bảo rằng nó chạy được ở mức trở kháng 4-ohm và có thế xuống được 2 ohm trong một số trường hợp. Với âmly bán dẫn, tôi đề cử những âmly có công suất không nhỏ hơn 150w mỗi kênh. Ngày nay, có khá nhiều âmly bán dẫn tốt trên thị trường với mức giá phải chăng, hợp túi tiền. 

Tôi đánh các đôi dòng AR-3 của tôi bằng âmly cổ Eico HF-89 có công suất 50w/kênh. Đây là âmly đèn classA, chạy chế độ đẩy kéo. Âmly của tôi là một trong số ít những âmly đèn cổ đủ công suất để đánh AR-3 và các đặc tính về độ méo của một âmly đèn, còn xa mới có thể ảnh hưởng tới loa tép của AR. Thật may mắn cho những người yêu đèn như tôi; trên thị trường cũng có những âmly đèn giá cả hợp lý, rất hợp với AR. Một lần nữa tôi muốn nhấn mạnh, công suất càng lớn càng tốt!

Kê đặt

AR-3 và AR-3a (hoặc bất kỳ đôi loa AR nào có loa trung và tép bố trí lệch tâm) đều là những đôi loa xuất sắc, song, giống như bất kỳ một thiết bị audio nào, chúng đều phải có những điểm yếu nhất định. Chúng có thể phối hợp với nhau tốt hơn nữa, nếu loa trung và loa siêu tép được đặt theo phương thẳng đứng với loa bass. Việc bố trí loa trung và loa tép lệch tâm so với loa bass thực sự khiến chúng ta khó sắp xếp loa trong phòng có diện tích nhỏ. Vấn đề này sẽ tự khắc biến mất khi đặt loa trong phòng lớn, bởi loa được thiết kế đặt rất xa nhau. Nếu bạn có thể đặt chúng cách nhau chừng 10 – 15 feet (3 – 4,5m), các loa sẽ phối hợp với nhau tốt hơn nhiều. Bạn càng ngồi gần loa, càng để loa gần nhau thì khả năng bạn nghe được âm thanh từ từng loa con càng nhiều, và càng ít nghe được âm thanh tổng thể phát ra từ cặp loa. Tôi nghĩ, đây là một trong những đặc tính khiến các audiophile hiện đại không thích loa AR. Họ không biết làm thế nào để kê đặt chúng sao cho có hiệu quả nhất. 

Các loa ngày nay phần nhiều được thiết kế theo kiểu “cắm-và-chạy”, một số ít trong đó có thể điều chỉnh được âm lượng để kiểm tra sự khác nhau giữa loa trái và loa phải. Thường thì các loa con được thiết kế theo phương thẳng đứng hoặc là các cặp đối xứng để sao cho đạt được hiệu quả tối ưu về tái tạo âm thanh hai kênh. Với hầu hết các cặp loa đó, bạn đặt chúng cách nhau chừng 4 – 8 feet (1,2 – 2,4m) và hướng thẳng về đằng trước, kiểm tra lại một lần xem chúng có cùng vị trí với nhau không, và thế là bạn hoàn thành việc kê đặt!

Với tôi, việc kê đặt loa AR lại có một số bước hơi khác và đây là cách tôi đã làm: Bắt đầu bằng việc kê đứng loa lên trên giá, loa bass hướng xuống dưới. Công đoạn này hiệu quả với bất kỳ một đôi loa 3 đường tiếng nào của AR có loa trung và loa tép bố trí lệch tâm. Nếu không quá cầu kỳ, bạn cũng có thể làm tương tự với những model hai đường tiếng như AR-4x.

Trước tiên, tôi đặt hai loa trên chân loa cạnh nhau ngay giữa phòng. Sau đó, giảm hết tiếng trung và tiếng tép của hai loa. Khi tôi đã cảm nhận được tiếng bass chuẩn của AR, tôi bắt đầu tăng tiếng trung lên ở mức độ phù hợp và tiếp đến là tiếng tép. Tiếp theo, tôi nghe hết sức ẩn thận, kiểm tra hai lần sự phối hợp về tổng thể của loa lớn. Tiếp đến, để 1 loa ở chế độ câm để kiểm tra chiếc còn lại, làm tương tự với chiếc kia. Bật đều hai loa và kiểm tra rồi điều chỉnh nếu cần thiết để chắc rằng cả hai loa đều phải kêu như nhau.

Quá trình này thật buồn tẻ và dễ gây mệt mỏi, nhưng tôi đảm bảo rằng bạn sẽ thấy rất khác sau khi bạn làm như vậy. Hãy coi như một bài tập thẩm âm để kiểm tra tai với nhạc cụ, đây cũng là một bài luyện tai rất hữu ích đối với các audiophile. Sau khi kết thúc công đoạn này, tôi đặt chúng vào các vị trí ước tính. Với điều kiện phòng của mình, tôi ưa đặt chúng cách nhau chừng 7 – 10 feet (2,1 – 3m). Tôi đặt loa theo chiều thẳng đứng trên chân loa cao 12” với các điểm cách ly ở dưới đáy. Tôi đánh giá rất cao chân loa bằng gỗ cao 12” được làm bởi Wood Technology. Chúng có giá khoảng 60$ trên trang web http://www.rack-sandstands.com

Một khi đôi loa đã được đặt vào vị trí, tôi ước tính khoảng cách từ tường để biết chắc rằng, âm thanh phát ra từ hai loa đến tai nghe vào cùng một thời điểm. Tôi ưa vị trí đặt cách tường từ 4 – 5 feet (1,2 – 1,5m). Vị trí ngồi nghe cũng phải nằm chính giữa hai loa. Giờ tôi mới có cơ hội ngồi xuống!

Với một bản ghi nổi tiếng, tốt hơn là một giọng vocal tốt, xuất hiện ở vị trí chính giữa sẽ rất có ích cho công việc hiệu chỉnh cuối cùng. Bài hát My Skin của Natalie Merchant trong album Ophelia là một trong những bản ghi phù hợp, được tôi sử dụng cho công đoạn này. Tôi thường sử dụng bản The Fox của Nickel Creek trong album Nickel Creek để làm tham chiếu cho giọng nam. Nếu giọng ca không nằm ở chính giữa hai loa, vấn đề trở nên khó khăn hơn một chút, gây nên bởi việc bố trí loa lệch tâm.

Nếu ta xoay hay loa vào trong, hướng loa sẽ thay đổi. Nếu ta xoay loa trái vào trong, loa tép sẽ hơi tiến hơn một chút, trong khi đó, loa trung lại hơi lùi một chút. Và ngược lại đối với loa bên phải.

Do ta không bao giờ có thể đạt được hướng hoàn hảo giữa loa tép trái và phải, chúng ta cần phải tìm ra một vị trí không bị lệch pha mà ở đó, âm nhạc được tái tạo tốt nhất.

Pha vs Thời gian vs Cực

Các bạn hãy nhớ rằng pha được ước lượng bằng THỜI GIAN, không phải là cực, khái niệm này là tuyệt đối. Mọi người thường nói “pha” ngay cả khi họ muốn ám chỉ đến “cực”. Bạn có thể đảo pha và xoay cực, nhưng bạn không thể xoay pha! Nếu bạn có thể xoay pha, vui lòng cho tôi biết ngay lập tức! Việc này giống như nếu tôi có thể quay trở lại quá khứ, tôi có thể gọi cho AR và đặt hàng họ thật nhiều!

Khi đã chọn được vị trí thích hợp cho loa và người nghe, đôi loa sẽ biến mất và âm hình trở nên long lanh. Khi chơi một bản ghi nhạc cổ điển loại tốt, bạn sẽ không thể hình dung được âm thanh đang phát ra từ hai chiếc loa, bạn sẽ thấy một sân khấu âm thanh rộng mênh mông và thực sự thuyết phục. Khi nghe vocal, giọng hát sẽ xuất hiện từ chính giữa. Bạn sẽ không tin được rằng có sự hiện diện của những chiếc loa ở đó.

Nếu đang có một đôi loa AR cất ở tầng hầm hay tầng áp mái, hãy phủi bụi và cắm dây loa vào! Và nếu như chúng vẫn còn hoạt động, tôi nghĩ bạn sẽ có những trải nghiệm đầy thú vị với màn trình diễn của chúng. Nếu chúng không hoạt động, hãy ghé thăm trang web http://www.classicspeakerpages.net , là một thư viện với các thông tin phong phú về AR. Bạn cũng có thể tham gia các diễn đàn thảo luận và đưa ra câu hỏi của mình. Ở đó có những con người có vốn kiến thức đáng kinh ngạc trên diễn đàn luôn sẵn lòng giúp bạn. Tôi muốn gửi lời cảm ơn tới Tom Tyson - một người khao khát và đam mê AR vì những thông tin cơ bản rất chi tiết về AR và các sản phẩm của họ, cũng như những thông tin kỹ thuật. Tom thường xuyên post bài trên trang web Classic Speaker và là một kho kiến thức. Enjoy!

Loa AR - món đồ kỷ niệm

Các loa mang tên AR (Acoustic Research) được dân chơi nâng niu như những món đồ kỷ niệm bởi loa thể hiện chất âm độc đáo, đặc trưng cho dù hình thức xấu xí.

Loa treble AR 3. Ảnh: Speakerreviews.

Hãng loa Acoustic Research được thành lập vào năm 1954 do ông Edgad Villchur sáng lập. 20 năm sau, khi Edgad rời khỏi Acoustic Research, hãng này không còn sản xuất nhưng bộ loa mang mã hiệu AR nữa. Tuy nhiên, tên tuổi ông luôn được nhắc tới trong lịch sử phát triển công nghệ sản xuất loa bởi lẽ ông phát minh ra thiết kế thùng loa kín với hệ thống vành loa đệm nhún không khí.

Lịch sử chiếc loa ra đời từ năm 1874 khi xuất hiện nam châm điện động có tác dụng truyền đạt âm thanh và phát triển liên tục, tuy nhiên, cho tới trước thập kỷ 50 mặc dù đã được cải tiến không ngừng nhưng kết cấu loa vẫn rất cồng kềnh (thùng loa thiết kế mở) và gặp nhiều khó khăn trong việc tái tạo âm thanh dải âm thấp (loa bass). Vấn đề lớn nhất phải là khi chế tạo thùng loa kín sẽ phát sinh sóng âm thanh ngược pha với sóng pha chính gây ra méo pha, đặc biệt ở dải âm trầm khi mà đường kính loa lớn đồng nghĩa với việc cường độ sóng mạnh nên độ méo lại càng gia tăng. Do đó phải làm kích thước thùng loa đồ sộ để giảm hiệu ứng này, điều dường như đi ngược lại xu thế phát triển công nghệ khi người tiêu dùng mong muốn sử dụng các sản phẩm ngày càng tiện lợi và nhỏ gọn hơn.

Khi đó Edgar Villchur là người chủ một tiệp bán thiết bị âm thanh đã theo học khóa học về âm thanh tại trường đại học New York để rồi nảy ra ý tưởng thay thế loa thùng hở cỡ lớn bằng loa thùng kín cỡ nhỏ nhưng vẫn đảm bảo chất lượng âm thanh. Trong số những người mà Villchur trao đổi ý tưởng kể trên chỉ có Henry Kloss ủng hộ và hợp tác cùng sáng lập ra hãng Acoustic Research có trụ sở tại Cambridge, bang Massachusetts, Mỹ vào năm 1954.

AR 1 – Sản phẩm thay đổi lịch sử công nghệ chế tạo loa

Sản phẩm AR1 ra mắt lần đầu năm 1954, thời điểm thay đổi cách chế tạo loa mà người ta sẽ mãi ghi nhớ. Loa hai đường tiếng AR1 có loa bass đường kính 12” AR và loa treble đường kính 8” 755A Altec. Sản phẩm thực sự gây tiếng vang bởi kích thước nhỏ gọn hơn hẳn so với các loa trước đây nhưng uy lực giải trầm không hề giảm sút, người ta ví von sự tiện lợi khi sử dụng cặp loa AR1 là không phải kê hai chiếc tủ lạnh trong phòng nghe.

Điểm đặc biệt về công nghệ ở chỗ loa bass sử dụng hệ thống nhún lò xo bằng hệ thống vành đệm nhún không khí, phần lưng củ loa được bọc kín, như vậy biên độ dao động màng loa sẽ quyết định bởi sự phối hợp nhịp nhàng giữa lớp không khí bên trong và vành đệm nhún phía ngoài. Thiết kế thay thế vành nhún lò xo cơ khí bằng lớp đệm không khí kín bên trong được gọi là “acoustic suspension”, hiệu quả mang lại rõ rệt: củ loa hoạt động rất tuyến tính , phần lớn tránh được hiện tượng méo pha.

Phát minh sáng tạo độc đáo, hiệu quả này đã được đăng ký bằng sáng chế tại Mỹ vào năm 1956 đánh dấu sự thay đổi mạnh mẽ trong xu hướng sản xuất & chế tạo loa điện động, đồng thời vào năm này hãng tung ra sản phẩm tiếp theo AR2. Giá thành cặp loa khi xuất xưởng là 87 USD nhưng chỉ trong 2 năm hãng đã đạt doanh thu 1 triệu USD chỉ tính riêng cho model AR2. Các sản phẩm của AR được bảo hành trong vòng 5 năm và trở thành tiêu chuẩn cho đến ngày hôm nay.

Trong khoảng 10 năm tiếp theo AR phát triển mạnh mẽ, hãng loạt sản phẩm nổi danh được tung ra như AR-2, AR-2a, AR-2x, AR-2ax, AR-3, AR-3a, AR-4, và AR-4x, trong đó nổi tiếng nhất có lẽ phải kể đến loa AR-3

Huyền thoại AR-3

Huyền thoại AR3 đời đầu tiên. Ảnh: Sandiego.

Năm 1858, huyền thoại AR 3 ra đời, thiết kế sử dụng loa bass giống như phiên bản AR1, loa mid và loa treble, một phát kiến lớn tiếp theo khi có cấu tạo màng vật liệu mềm và dạng bán cầu. Edgar Villchur nhận thấy phần lớn âm thanh dải cao không thuyết phục bởi các búp sóng âm thanh trực tiếp không phải là nguyên nhân chính mà ở chỗ các búp sóng âm thanh (gián tiếp) phía sau trong quá trình phản xạ, giao thoa trong phòng nghe gây ra hiện tượng nhiễu và méo. Chính vì vậy ông đã lắp chụp lên trên loa treble một hình bán cầu vật liệu phenolic, chất lượng âm thanh được nâng cấp rõ ràng, âm thanh dải cao rất quyện, thanh mảnh, chính xác và đầy ma thuật.

Cho đến ngày nay mặc dù nhiều loại loa mới được sản xuất nhưng rất nhiều tín đồ âm thanh trên thế giới vẫn săn lùng loa AR bởi âm thanh dải cao vô cùng quyến rũ, rất đặc trưng mà họ khó có thể tìm thấy ở các sản phẩm đương đại. Do có tính ưu việt cao nên loa AR3 được sử dụng rộng rãi trong rất nhiều lĩnh vực chuyên nghiệp như phòng ghi âm hay trong phòng biểu diễn.

Đầu những năm 1960, AR đã tổ chức 75 buổi biểu diễn so sánh trực tiếp giữa một bên là nhóm tứ tấuThe Fine Arts Quartet và một bên là thiết bị tái tạo âm thanh phối ghép sử dụng cặp loa AR. Bên thiết bị phối ghép bao gồm loa AR3, ampli Dynaco MkIII, pre-ampli Dunaco PAS-3 và đầu thu tape AMPEX 351. Nhiều người sau này nói rằng họ không thực sự phân biệt độ khác nhau một cách rõ nét khi nghe trực tiếp và nghe gián tiếp trong cuộc test vô tiền khoáng hậu này.

Trong triển lãm lịch sử thiết bị diễn ra năm 1993 tại bảo tàng Quốc gia Mỹ cũng có sự góp mặt của cặp loa AR 3 như một minh chứng sống động trong quá trình hình thành và phát triển lĩnh vực âm thanh nói chung và lĩnh vực công nghệ loa điện động nói riêng.
                                                                                                                       theo sohoa